Grupy kapitałowe spychane do Doliny Cieni! Ale … every problem has a solution!

W Wiadomościach Ubezpieczeniowych (wyd. Polska Izba Ubezpieczeń; nr 4/2021) ukazał się artykuł Michała Romanowskiego i Piotra Haiduka poświęcony wprowadzeniu do KSH przepisów o grupach spółek.

Ocena projektu ustawy - o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw - Link

W grupach kapitałowych chodzi o sprawne mechanizmy zarządzania grupą jak jedną firmą. Mechanizmy te są wypracowywane w grupie stosownie do jej potrzeb. Jak dotąd, prawo spółek nie narzucało modelu zarządzania grupą (słusznie!). W naszej praktyce zidentyfikowaliśmy  8 uwarunkowań prawnych zintegrowanego zarządzania grupą kapitałową:

1. odpowiedzialność cywilna i karna zarządzających spółką z grupy za działanie w interesie grupy;
2. odpowiedzialność cywilna i karna zarządu i RN spółki-matki za wdrożenie zintegrowanego zarządzania grupą;
3. nieefektywność i ryzyka prawne tzw. umów holdingowych;
4. interes udziałowców mniejszościowych spółek zależnych (ryzyko tzw. horyzontalnego konfliktu agency);
5. interes wierzycieli spółek zależnych (ryzyko nadużycia osobowości prawnej spółki zależnej);
6. ryzyko tzw. shadow directora;
7. budowanie wartości w różnych miejscach w grupie;
8. budowanie wartości a koncepcja ESG.

Od ponad 10 lat stosujemy u naszych klientów, krajowych i międzynarodowych, mechanizmy prawne stwarzające im przestrzeń do budowania adekwatnych modeli zarządzania grupą. Pozwala na to prawo spółek. Przekonaliśmy SN i sądy powszechne. Teraz musimy zabezpieczać naszych klientów przed nowym prawem grup spółek! Zmiana kreuje poważne ryzyka odpowiedzialności cywilnej i karnej dla zarządzających, członków RN i udziałowców większościowych. Grupa kapitałowa, która nie zarejestruje się, a więc nie podda się nowej regulacji, jest wpychana do szarej strefy, do Doliny Cieni (jak w filmie Deathwatch!).  W grupach rejestrowych na wszystko będzie potrzebny „kwit”, który prokuratora i sąd będą mogły uznaniowo podważyć.

Proponowana zmiana umożliwia wymuszanie nieformalnego posłuszeństwa biznesu prywatnego. Kluczem jest zadekretowanie odrębności interesu spółki od interesu jej udziałowców i koncepcja pozornie wiążących poleceń. O zgodności działań udziałowców i członków organów spółki z jej interesem rozstrzygać będą nie udziałowcy, ale prokurator. Dotyczy to wszystkich spółek kapitałowych, a nie tylko grup kapitałowych. Zarządzający i udziałowcy spółek staną się saperami! Biznes prywatny  (przy wykorzystaniu narzędzi corporate governance i compliance) będzie musiał zarządzić tym ryzykiem. Grupy nierejestrowe będą faktem czy nowe prawo tego chce, czy nie!

Oczywiście spod działania przepisów o odpowiedzialności wyłączony będzie minister aktywów państwowych!